Overslaan en naar de inhoud gaan

Jeuk (pruritis)

JEUK (PRURITIS)

Active Image

synoniemen: cnesmus, pruritus,
Jeuk is een kriebelig onaangenaam gevoel van de huid
of slijmvliezen dat aanleiding geeft tot krabben of wrijven.
Er zijn vele oorzaken mogelijk.
 
Soms kan je lokatie, de aard en het moment van
voorkomen van de jeuk al suggereren wat de oorzaak is:
's nachts meer intensief: denk eerder aan schruft
proximaal meer dan distaal: denk aan multiple sclerose
bij plotse temperatuurswijzigingen: denk aan polycythemia vera
 
Ook bijkomende kenmerken kunnen ons inlichtingen verschaffen:
Wel of geen rash aanwezig
Rillingen?
Roodheid?
Gegroepeerde papels? blaasjes?
Locatie
     Tussen vingers
     Tussen tenen
     Pubaal
     Oksels
     Tepels
     Gegeneralliseerd
Droge huid?

Geelzucht?

 

1. Oorzakelijke mechanismen

Eens er jeuk ontstaat, begint er vaak een cyclus:
Jeuk => krabben => jeuk
 
De perifere zenuwvezels die gevoelig zijn voor jeuk
zijn de C-zenuwvezels in de opperhuid.
Zij kunnen zijn geïrriteerd door mediatoren
     Histamine
     Serotonine
     Trypsine
     Proteasen
     Peptiden die histamine vrijstellen
               Bradykinine
               Vasoactieve intestinale peptiden
               Substance P
Er zijn ook receptoren die bij prikkeling jeuk kunnen veroorzaken.
     Een voorbeeld hiervan is bij gebruik van opium
 

Prostaglandines werken drempelverlagend bij het ontstaan van jeuk.

 

2. Diagnostische workup

Meestal is een goede anamnese richtinggevend.
Vaak is het moeilijk om de juiste oorzaak te achterhalen.
Een goede beschrijving is belangrijk.
Vraag ook de familiale belasting na.
Een laboratoriumonderzoek of een dermatologisch consult
zijn zelden dringend nodig.
Bij blijvende jeuk kan een dermatoloog soms beslissen
tot het uitvoeren van een huidbiopsie.

 

Medische Voorgeschiedenis

allergie
asthma
AIDS

 

Uitlokkende factoren

water
hitte
droogte
koude
vochtigheid
producten
     medicatie
     zeep
     haarspray
     lotion
     parfum
     cosmetica
     wasproducten

 

Activiteiten

sexueel
werk
hobbies
huisdieren
reizen

 

Jeuk

Ontstaan
Karakter
Duur
Ernst
 
Locatie
     Diffuus: denk aan schurft of insektenbeten
     Gelocaliseerd:
          Genitaliën
          Tussen tenen
          Oksel
          Rond haarfollikels: Folliculair
 
Aard huidletsels
     Papels
     Pustels
     Rode vlekken
          Rond
          Polymorf
 
Andere huidtekenen
     Hyperpigmentatie
     Afscheidingen

     Schilferig

 

Geassocieerde symptomen

nachtzweten
koorts
tremor
gewichtsverlies
vermoeidheid

 

3. DD

Zoals reeds gezegd is er een brede waaier
van mogelijke oorzaken van jeuk.

 

Dermatologisch

DROGE HUID
 
ZONNEBRAND
 
INSEKTENBETEN
    • Schurft: Huidplooien
    • hoofdluizen
    • schaamluizen: enkel is schaamstreek
    • vlooien: vooral onderbenen
    • andere insekten
 
DERMATITIS (ECZEMA)
    • Atopische dermatitis: = allergisch eczeem
    • Contactdermatitis
    • Nummulaire dermatitis:
=discvormig, muntvormig
 
MEDICATIE-GEINDUCEERD
    • Meestal ook rash
    • Opiaten
    • Aspirine
    • Quinidine
    • Antimalaria
    • Fenothiazines
    • Isoniaziden
    • Vitamine B complex
    • Hormonen
     Oestrogenen
     Progestagenen
     Testosterone
    • Tolbutamide
 
NETELROOS (URTICARIA)
          Overgevoeligheid voor fysische factoren
               koude
               vocht: zwemmersjeuk
 
LICHEN PLANUS
=ruber planus
=kleine glanzende hevig jeukende roze tot
blauwachtige knobbeltjes,
vooral aan de hals en de voorarmen en in de mond
EOSINOFIELE FOLLICULITIS
=ontsteking van de haarfollikels
 
DERMATITIS HERPETIFORMIS
huiduitslag bestaande uit kleine met helder vocht gevulde blaasjes die zich in groepjes vormen en spoedig verdrogen.
 
SEBORRHOISCH ECZEEM
    • Huidschilfers en roodheid
    • Lokaties:
Hoofdhuid
Wenkbrauwen
Gelaat
Oksels

Borsten

 

Infectieus
HIV
PARASIETEN
Haakworm
Ascariasis
Onchocerciasis
Trichinosis
 
  HIV
 
  Parasieten

 

Lever-gal (uremische jeuk)

GALWEGOBSTRUCTIE
 
PRIMAIRE LEVERCIRRHOSE
Eerste tekenen thv
     Handen
     Voetzolen
 
MEDICATIE GEINDUCEERDE CHOLESTASE
Chlorpropamide
Oestrogenen
Fenothiazine
Allopurinol
ZWANGERSCHAP-GEINDUCEERDE
INTRAHEPATISCHE CHOLESTASE
 
CHRONISCHE HEPATITIS

Vooral hepatitis-C

 

Hematologisch

Polycythemia vera
Anemie tgv ijzertekort
Paraproteïnemie
Waldenström macroglobulinemie

Mastocytose

 

Neoplastisch

Lymfomen: Hodgkin-lymfoma
Mycosis fungoides
Leukemie
CZS tumoren
Multipel myeloma
Carcinoiden
Viscerale tumoren:
     Borstca
     Maagca

     Longca

 

Metabool / endocrien

Uremie
Hyperthyroidie
Hypothyroidie
Diabetes

Carcinoid

 

Neurologisch

Multiple sclerose
Hersenabces
Herseninfarct
Hersentumor
Creutzfeldt-Jacob
Notalgia paresthetica: Locatie thv rug

     aan de mediale rand van de scapula

 

Renaal

Chronisch nierfalen

Chronische dialyse

 

Rheumatologisch

Sjögren syndroom

Dermatomyositis

 

Psychiatrisch

Psychogene jeuk
Stress
Angst
Neurosen

Waanbeelden van parasitose

 

4. Therapie

ALS DE OORZAAK NIET KAN ACHTERHAALD WORDEN
     start eventueel met antihistaminica (Zyrtec, Phenergan)
     stop zo mogelijk potentieel uitlokkende medicatie
BIJ EEN DROGE HUID
     kan men met hydraterende lotions of olie vaak helpen
 
LOKAAL KALMERENDE STOFFEN
Mentol
Kamfer
Eucalyptus
Calamine lotion
 
ZALVEN DIE SUBSTANCE P VERWIJDEREN
Capsaicine
Werken pas na een week
Best tijdelijk combineren met bv emla creme
 
BIJ CONTACTDERMATITIS
          een corticoïdlotion
          vermeiden van de uitlokkende stof
 
BIJ LUIZEN OF SCHURFT
Permethrinezalf
 
ANTIHISTAMINEZALVEN
     Let op, bij gebruik tijdens contact met zonlicht
      kunnen deze een zonneallergie veroorzaken!
 
BIJ ZWEMMERSJEUK
Onmiddellijk droogwrijven
Antihistaminica
Lokaal:
     Koude compressen
     Calaminelotion
     Lokale steroiden
 
BIJ UREMISCHE JEUK
    Ultravioletlicht

 

Voeg een nieuwe reactie toe

Login om te reageren