Cpk (creatinefosfokinase)

1.    FYSIOLOGISCHE GEGEVENS
          -        Creatinefosfokinase (CPK) is een enzym dat de volgende reactie
                    katalyseert: creatine + ATP <-> creatinefosfaat + ADP
                    ->    speelt dus een essentiele rol in de energievoorziening
                              van verschillende weefsels:
                              -        gestreepte spier
                              -        hart
                              -        hersenen
                    ->    elke pathologie die deze organen treft, kan verantwoordelijk zijn
                              voor een verhoging van de totale CPK.
          -        door elektroforese of chromatografie is het mogelijk 3 iso-enzymes
                    af te zonderen, die in verschillende organen aanwezig zijn.
                    *        CPK MM    ->    spieren
                    *        CPK MB    ->    hart      
                    *        CPK BB      ->    hersenen
          -        in normale omstandigheden bevat serum vooral CPK MM,
                    5% CPK MB en de concentratie CPK BB is te verwaarlozen
                    ->    bij hartinfarct:
                              -        de verhoging van CPK gaat vaak de verhoging van de
                                        transaminasen en LDH vooraf
                              -        de totale CPK verhoogt vanaf het 4de uur na het infarct en bereikt
                                        zijn piek tussen de 16 - 30e uur met een terugkeer tot normale      
                                        waarden rond de 4e dag
                              -        de concentratie CPK MB verhoogt tot waarden hoger dan 10%
                                        van de totale CPK
                              -        de concentratie van CPK is evenredig met de uitgebreidheid
                                        en de ernst van het infarct

2.    AFNAME
          -        droge tube (hemolyse moet vermeden worden om de resulaten niet
                    te vervalsen)

3.    REFERENTIEWAARDEN
          -        totaal CPK:      < 100 E/l
          -        CPK MB:            < 10 E/l
          -        elektroforese van de CPK:
                    ->    CPK MM > 94%
                    ->    CPK MB < 5%
                    ->    CPK BB < 1%

 
WAT ZIJN GOEDE INDICATIES VOOR HET BEPALEN VAN CPK?

  -        in geval van vermoeden van een coronairaandoening, kan een bepaling
          van de CPK tot de diagnose van een infarct leiden en kan het verdere
          verloop worden gevolgd
-        bij een onverklaarbare verhoging van de concentratie van CPK samen
          met macrocytose en hypercholesterolemie, kan dit wijzen op hypohyroidie
-        in geval van verhoging van de transaminasen en de LDH, kan door
          een bepaling van de CPK onderscheid worden gemaakt tussen
          een leveraandoening of een spier- / hartandoening
-        een inflammatoir syndroom, samen met een verhoogde CPK MM
          wijst op polymyositis of dermatomyositis

WAT ZIJN GEODE INDICATIES VOOR HET BEPALEN VAN ISOENZYMEN VAN CPK?

-        bepaling is van weinig nut indien de totale concentratie CPK normaal is

-        indien totaal CPK verhoogd is, kan een bepaling van de CPK MM,
          CPK MB en CPK BB aantonen of deze stijging van cardiale, musculaire
          of cerebrale oorsprong is
 

 
WANNEER IS HET CPK VERHOOGD?

-        aandoeningen van de spieren (verhoging van de CPK MM):
          *        intensieve fysieke inspanning (marathonlopers)
          *        crush syndrome
          *        epileptische crisis
          *        delirium
          *        hyperthermie met rillen
          *        herhaalde intramusculaire inspuitingen
          *        tetanus
          *        elektrocutie
          *        hypothyroidie
          *        aandoeningen van de spieren: myopathie van het type Duchenne,
                    syndroom van Mac Ardle (glycogeenstapelingsziekte), polymyositis,
                    dermatomyositis
-        hartaandoeningen (verhoging van de CKP MB):
          *        myocardinfarct
          *        myocarditis
-        aandoeningen van de hersenen (verhoging van de CPK BB):
          *        CVA
          *        status postepilepticus met cerebrale anoxie
          *        hersentraumata

OPMERKING
-        spieraandoeningen met neurogene oorsprong (bv. myasthenie)
          gaan meestal niet gepaard met een verhoging van CPK
-        een Crush syndrome met sterke verhoging van de CPK gaat vaak
          samen met myoglobinurie en gevaar voor nierinsufficientie